दक्षिण भारतात प्रिय डिश सांबार याचा शोध कोणी लावला ?... दक्षिण भारतात ते फेमस कसे झाले जाणून घेऊ त्याबद्दल

 

सांबर, एक प्रिय दक्षिण भारतीय डिश, 17 व्यां शतकात मराठा शासक शहाजी महाराज भोसले च्या  शाही स्वयंपाकघरात उगम झाला असे मानले जाते. आख्यायिका असे सुचवते की छत्रपती शिवाजींचे ज्येष्ठ पुत्र  संभाजी हे  तंजावर येथे काका व्यंकोजीच्या यांच्या येथे मोहीमे दरम्यान, आमटी डाळ खाण्याची इच्छा झाली त्यावेळी त्यांनी तेथील आचऱ्याला सांगितले त्यावेळेस कोकम नसल्याने पारंपारिक आमटी डाळ रेसिपीमध्ये कोकमऐवजी चिंचेचा वापर करून व इतर सर्व भाज्या घालून एक नवीनच डिश तयार करण्यात आली होती. व हि डाळ अप्रतिम चवदार झाली होती या अभिनव वळणामुळे संभाजींना आनंद झाला, ज्यामुळे त्यांच्या सन्मानार्थ डिशचे नाव "सांबर" ठेवण्यात आले.

. विविध खाती त्याच्या उत्क्रांतीवर जोर देतात, विविध घटक आणि तयारी शैलीमुळे आज आपण आनंद घेत असलेल्या अनेक प्रादेशिक विविधतांमध्ये योगदान देतो

कालांतराने, सांबर दक्षिण भारतात पसरला, प्रत्येक प्रदेशात-तामिळनाडू, कर्नाटक, केरळ आणि आंध्र प्रदेश-स्थानिक घटक आणि पाक पद्धतींवर आधारित अनन्य भिन्नता विकसित करत आहेत. आज, सांबर हा केवळ पारंपारिक जेवणाचा मुख्य भाग नाही तर दक्षिण भारतीय पाककृतीमध्ये त्याचे अष्टपैलुत्व आणि सांस्कृतिक महत्त्व दाखवून जागतिक स्तरावर फ्यूजन डिशेसला प्रेरित केले आहे.

आतिथ्य आणि समुदायाचे प्रतीक असलेल्या दक्षिण भारतीय सणांमध्ये सांबारला महत्त्वपूर्ण सांस्कृतिक महत्त्व आहे. पोंगल, दिवाळी आणि ओणम यांसारख्या उत्सवांदरम्यान हे सहसा पारंपारिक मेजवानीचा भाग म्हणून दिले जाते, जेथे कुटुंबे जेवण सामायिक करण्यासाठी एकत्र येतात. डिशच्या समृद्ध चव आणि पौष्टिक मूल्यांमुळे ते आवडते बनते, दक्षिण भारतीय पाककृतीचे सार मूर्त रूप देते.

शिवाय, सांबराचे विविध प्रादेशिक रूपांतर स्थानिक चालीरीती आणि घटक प्रतिबिंबित करतात, ज्यामुळे त्याची सांस्कृतिक प्रासंगिकता वाढते. त्याच्या तयारीमध्ये सहसा कौटुंबिक सहभाग, पिढ्यानपिढ्या बंध आणि परंपरांना बळकट करणे, सांबर केवळ एक डिश नाही तर दक्षिण भारतातील एकतेचे आणि उत्सवाचे सांस्कृतिक प्रतीक बनवणे समाविष्ट असते.

दक्षिण भारतातील विविध प्रदेश त्यांच्या उत्सवाच्या मेनूमध्ये स्थानिक पदार्थ आणि स्वयंपाकाच्या परंपरा दर्शविणाऱ्या अनन्य भिन्नतेसह सांबराचा समावेश करतात:

तामिळनाडू : पोंगल आणि तमिळ नववर्ष यांसारख्या सणांमध्ये सांबार हा मुख्य पदार्थ आहे, ज्याला अनेकदा भात, इडली किंवा डोसा दिला जातो. यात स्थानिक भाज्या जसे की ड्रमस्टिक्स आणि वांग्यांसोबत एक संतुलित चव प्रोफाइल आहे

कर्नाटक : म्हैसूर सांबरासाठी ओळखले जाते, त्यात गुळामुळे गोड चव असते आणि उगादी सारख्या सणांमध्ये भात आणि नाचणीचे मुद्दे यांसारखे पूरक पदार्थ दिले जातात.

केरळ : केरळ सांबारमध्ये किसलेले नारळ आणि स्थानिक भाज्यांचा समावेश होतो, ओणमच्या मेजवानीत भात आणि विविध करी सोबत दिल्या जातात, या प्रदेशाच्या समृद्ध स्वादांवर भर दिला जातो.

आंध्र प्रदेश : आंध्र सांबर अधिक मसालेदार आहे, त्यात अधिक मिरच्या आणि चिंचेचा समावेश आहे, सामान्यतः उगादी सारख्या सणांमध्ये दिला जातो, जो या प्रदेशाचे बोल्ड फ्लेवर्सबद्दलचे प्रेम दर्शवितो

ही प्रादेशिक रूपांतरे केवळ स्थानिक उत्पादनेच साजरी करत नाहीत तर सणासुदीच्या वेळी सामायिक पाक परंपरांद्वारे सामुदायिक बंध मजबूत करतात.

https://unikmarathi365.blogspot.com/2024/12/blog-post_05.html