काश्मीर खोऱ्यात दहशतवादी हल्ला पर्यटकांवर अंधाधुंद गोळीबार महाराष्ट्रांतील पर्यटकांवरही गोळीबार

 

मंगळवारी जम्मू-काश्मिरमध्ये दहशतवादी हल्ला झाल्याची माहिती देण्यात येतेय. मंगळवारी दुपारी जम्मू काश्मिरच्या अनंतनाग जिल्ह्यातील पहलगाम इथं हा हल्ला झालाय. दोन ते तीन दहशतवाद्यांनी इथं अससेल्या पर्यटकांवर अंधाधुंद गोळीबार केला. यामध्ये दोन पर्यटकांचा मृत्यू झाला असून २० पेक्षा जास्त जण जखमी झाल्याची माहिती देण्यात येतेय. तर काही माध्यमांकडून मृतांचा आकडा २५ ते २८ असल्याचंही सांगण्यात येतंय. दुर्दैवी गोष्ट म्हणजे या हल्ल्यात महाराष्ट्रातील दोन पर्यटकांचाही मृत्यू झाल्याची माहिती मिळतेय. तर जखमी पर्यटकांमध्येही महाराष्ट्रातीलही काही पर्यटकांचा समावेश असल्याचं सांगितलं जातंय. धक्कादायक गोष्ट म्हणजे दहशतवाद्यांनी धर्म विचारून पर्यटकांना गोळ्या घातल्याची माहितीही प्रत्यक्षदर्शींकडून देण्यात आलीय. 

दरम्यान या हल्ल्यानंतर पंतप्रधान नरेंद्र मोदींनीही गृहमंत्री अमित शहांशी संपर्क करुन तातडीनं कारवाई करण्याचे आदेश दिलेत. अमित शहा हे सुद्धा तातडीनं श्रीनगरला रवाना झालेत. जम्मू-काश्मिरच्या पहलगाम इथं मंगळवारी दुपारी नक्की काय घडलं, हा दहशतवादी हल्ला कसा झाला आणि हा हल्ला करणारी दहशतवादी संघटना आहे काय,

२२ एप्रिल २०२५ रोजी, जम्मू आणि काश्मीरच्या पहलगाम प्रदेशात झालेल्या दहशतवादी हल्ल्यात "मिनी-स्वित्झर्लंड" म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या बेसरन मेडो येथील पर्यटकांनाअतिरेक्यांद्वारे लक्ष्य करण्यात आले. 

हल्ल्याची घटना :

प्राणघातक हल्ला: २६ जण ठार (२५ भारतीय, १ नेपाळी नागरिक) आणि डझनभराहून अधिक जखमी.

 ५-६ हल्लेखोर पाइन जंगलातून बाहेर पडले, त्यांनी गर्दीच्या ठिकाणी १० मिनिटे अंदाधुंद गोळीबार केला. उर्वरित पर्यटक जीवाच्या आकांताने पळून गेल्याने ते वाचले प्रत्यक्ष दर्शी साक्षीदारांनी अराजकतेचे वर्णन केले; काही हल्लेखोरांनी बॉडीकॅम घातल्याचा आरोप आहे.

या एक हल्या मध्ये नौदल अधिकारी, नवविवाहित जोडपे आपला हनिमून साजरा करण्यासाठी आले होते. सात दिवसा पूर्वीच त्यांचे डेस्टिनेशन वेडिंग लग्न अगदी थाटामाटात पार पडले होते हे नवविवाहित युगल हनिमून साठी युरोप टुर्स ला जाणार होते पण व्हिसा न मिळाल्याने त्यांनी काश्मीरमध्ये जाण्याचा निर्णय घेतला पण अचानक अशा घटनेमुळे नौदल अधिकारी यांचा मृत्यू झाला त्यामुळे त्यांच्या पत्नीवर दुःखाचा डोंगर कोसळला आहे सर्वत्र सोशल मीडियावर ह्या दोघांचा फोटो व्हायरल होत आहे ज्या मध्ये नौदल अधिकारी हे मृत्युमुखी पडलेल्या अवस्थेत आहेत तर त्याची पत्नी तिथे शेजारी खिन्न मनाने बसली आहे. हे दृश्य पाहून अनेकांचे मन सुन्न झाले.

या हल्लामध्ये अनेक पर्यटक गल्फ-रिटर्न आणि कुटुंबांसोबत फुरसतीचा निसर्गाचा आनंदघेण्यासाठी आले होते या हल्ल्यात ते नागरिक ही मृत्युमुखी व जखमी झाले आहेत. ज्यात महाराष्टाचे काही पर्यटक ही होते .

त्यातील संतोष जगदाळे यांच्या मुलीनी तेथील थरकाप उडवणारा अनुभव सांगितला 

घटना घडली त्यावेळी त्यांच्यासोबत असलेली त्यांची मुलगी असावारी हिने त्या त्रासदायक अनुभवाची आठवण करून दिली. दहशतवादी आले आणि त्यांनी त्यांचे वडील आणि काका कौस्तुभ गणबोटे यांना लक्ष्य केले व त्यांच्यावर गोळीबार केला तेव्हा कुटुंब एका तंबूत कसे लपले होते हे त्यांनी सांगितले. त्यांच्यावरही अनेक गोळ्या झाडण्यात आल्या आणि नंतर त्यांचा मृत्यू झाला. स्थानिक लोक आणि सुरक्षा दलांनी , तिची आई आणि आणखी एका महिला नातेवाईकाला वाचवले आणि त्यांना बाहेर काढले, परंतु हल्ल्यादरम्यान संतोष जगदळे आणि कौस्तुभ गनबोट यांचा असा दुर्देवी अंत होईल असे वाटले नव्हते .

संतोष जगडाळे आणि कौस्तुभ गनबोट हे बालपणीचे मित्र होते आणि ते त्यांच्या कुटुंबासह काश्मीरला पहिल्या सुट्टीवर गेले होते. संतोष एलआयसी एजंट होते आणि त्याने अलीकडेच पुण्याजवळ एक स्नॅक्स फॅक्टरी सुरू केली. त्याच्या मुलीने अलीकडेच एमबीए पूर्ण केले आणि त्यात काम करायला सुरुवात केली. या हल्ल्याने कुटुंबांचे जीवन उद्ध्वस्त झाले आणि त्यांचे अंत्यसंस्कार खोल शोकात पार पडले. संतोषच्या ८६ वर्षीय आईने त्यांना प्रवास रद्द करण्याचा सल्ला दिला, परंतु तरीही त्यांनी सुट्टी घेतली, ज्याचा शेवट दुःखद झाला

पहलगाम हल्ला पाच ते सहा अतिरेक्यांच्या गटाने केला होता ज्यांनी पर्यटकांना अंदाधुंदपणे लक्ष्य केले होते, ज्यामध्ये २६ जणांचा मृत्यू झाला आणि १७ जण जखमी झाले. बळी पडलेले बहुतेक पुरुष पर्यटक विविध भारतीय राज्यांमधून आले होते आणि एक नेपाळचा होता. हा हल्ला दोन दशकांतील काश्मीरमधील नागरिकांवर झालेला सर्वात घातक हल्ला होता आणि पाकिस्तान समर्थित दहशतवादी गटांसाठी असलेल्या प्रतिकार आघाडीने तो दावा केला होता.

यात्रेच्या पहिल्या दिवशी दहशतवाद्यांनी  पर्यटकांवर गोळ्या झाडल्या. अतुल मोने यांची त्यांच्या मुलीसमोर गोळ्या घालून हत्या करण्यात आली, त्यांच्या मुलीने ही भयानक घटना पाहिली.

या हल्लामध्ये रेल्वेचे वरिष्ठ अभियंता 43 वर्षीय अतुल मोने, त्यांची पत्नी,18 वर्षीय मुलगी रिचा मोने  ही उपस्थित होते .

अतुल मोने यांचे नातेवाईक हेमंत जोशी आणि संजय लेले यांनीही या हल्ल्यात आपले प्राण गमावले. अचानक आणि क्रूर हल्ल्यात अडकलेल्या अनेक पर्यटकांपैकी हे कुटुंब एक होते, ज्यामध्ये सुमारे १० मिनिटांत मीडोमध्ये अनेक ठिकाणी जोरदार गोळीबार झाला. उर्वरित लोकांनी सांगितले की दहशतवाद्यांनी बॉडी कॅमेरा किंवा गोप्रो-प्रकारच्या उपकरणांचा वापर करून हत्याकांड रेकॉर्ड केले.

या घटनेमुळे भारत सरकारकडून तीव्र प्रतिक्रिया उमटली, ज्यामध्ये पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी दिल्लीला परतण्यासाठी सौदी अरेबियाचा दौरा कमी केला.

पहलगाम हल्ला हा अलिकडच्या काळात काश्मीरमधील सर्वात घातक दहशतवादी घटनांपैकी एक होता, ज्यामध्ये २६ जणांचा मृत्यू झाला होता, ज्यामध्ये बहुतेक पर्यटक होते. दहशतवाद्यांनी स्थानिक पोलिसांच्या वेशात बेसरन व्हॅली नावाच्या लोकप्रिय पर्यटन स्थळाला आग लावली, ज्याला मिनी स्वित्झर्लंड म्हणूनही ओळखले जाते. या हल्ल्यामुळे संपूर्ण भारतात शोक आणि निषेध व्यक्त करण्यात आला, ज्यामध्ये सरकारी अधिकाऱ्यांनी पीडितांच्या कुटुंबियांना मदतीचे आश्वासन दिले.

या हल्लामध्ये अनेक पर्यटक जीवाला मुकले याच्या वर प्रतिसाद देत मोदींनी "हल्लेखोरांना पृथ्वीच्या शेवटापर्यंत नेण्याची प्रतिज्ञा केली,त्यांना असे शासन करू की ज्याचा त्यांनी विचार ही केला.

 नव्हता .तसेच दहशतवाद आम्ही मातीत मिसळून टाकू

तर भारताने पाकिस्तानसोबतचा सिंधू पाणी करार रद्द केला. पाकिस्तान मधील जितके नागरिक भारतात वास्तव्यास आहेत त्यांना 48 तासात पुन्हा पाकिस्तानला परत जाण्याचा इशारा दिला आहे. येथील येथे येणाऱ्या सर्व नागरिकांना व्हिसा देण्यास नाकारण्यात येत आहे बंद करण्यात आला आहे.

तपास: सुरक्षा दलांनी मोठ्या प्रमाणात तपास सुरू केला; एका कमी कालावधीच्या गटाने जबाबदारी स्वीकारली, "काश्मीर प्रतिकार" (पाकिस्तानस्थित दहशतवाद्यांशी संबंधित), "लोकसंख्यात्मक बदल" यांना विरोध असल्याचे कारण देत.

काश्मीर हल्ल्याबद्दल आंतरराष्ट्रीय प्रतिक्रिया

पाश्चिमात्य नेते: हल्ल्यादरम्यान भारताच्या दौऱ्यावर असताना अमेरिकेचे उपाध्यक्ष जेडी व्हान्स यांनी एकता व्यक्त केली, तर अमेरिकेचे माजी अध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प आणि युरोपियन युनियन कमिशनच्या अध्यक्षा उर्सुला वॉन डेर लेयन यांनी हिंसाचाराचा निषेध केला. कॅनडाचे पंतप्रधान मार्क कार्नी आणि ऑर्थोडॉक्स नेते पियरे पोइलेव्ह यांनी "दहशतवादाचे असंवेदनशील काम" म्हणून त्याचा निषेध केला.

कतार: हल्ल्याचा तीव्र निषेध करणारे निवेदन दिले आणि "हिंसाचार आणि दहशतवाद" च्या निषेधाची पुष्टी केली.

राजनैतिक समन्वय: हा हल्ला उच्चस्तरीय राजनैतिक व्यस्ततेसह झाला, ज्यामध्ये भारताच्या सीसीएस सुरक्षा समितीच्या बैठका आणि परदेश दौरे भारतीय मंत्र्यांनी रोखले.

वाढीबद्दल चिंता: अणुप्रधान भारत आणि पाकिस्तान यांच्यातील वाढत्या तणावाचा इशारा जागतिक निरीक्षकांनी दिला, विशेषतः भारताने सिंधू पाणी करार-पाकिस्तानला "युद्ध कार्य" असे नाव दिल्यानंतर.

मानवतावादी फोकस: पीडितांच्या कुटुंबियांसाठी भरपाई योजना जाहीर करण्यात आली, ज्यामध्ये प्रत्येक मृतासाठी ₹ 5 लाख ($ 5,848) आणि प्रत्येक जखमी पर्यटकासाठी ₹ 50,000 ($ 585) यांचा समावेश आहे.

उपलब्ध स्त्रोतांमध्ये संयुक्त राष्ट्रांच्या कोणत्याही मोठ्या समन्वित प्रतिसादाची किंवा आपत्कालीन सत्राची नोंद झाली नाही.

जागतिक प्रतिसाद: अमेरिका, रशिया आणि युरोपियन युनियनसह जागतिक नेत्यांचा निषेध.

संदर्भ

१९९५ नंतर काश्मीरमध्ये पर्यटकांवर झालेला हा सर्वात प्राणघातक हल्ला आहे, जो बंडखोरीशी संबंधित हिंसाचारात घट होण्याच्या काळात व्यत्यय आणतो. हल्ल्यापूर्वी या प्रदेशात पर्यटन पुनरुज्जीवन झाले.